مقدمه
ایران دارای یک چارچوب قانونی دقیق برای واردات و صادرات کالاها است. این قوانین عمدتاً توسط سازمان ملی استاندارد ایران (INSO) و نهادهای دولتی مانند وزارت صنعت، معدن و تجارت و گمرک جمهوری اسلامی ایران اجرا می‌شوند.
در این راهنما، ما مقررات کلیدی مربوط به واردات و صادرات را بررسی می‌کنیم، از جمله استانداردهای اجباری، مجوزها، کالاهای ممنوعه و فرآیندهای گمرکی.
۱. مقررات کلیدی برای واردات کالا به ایران
🔹 استانداردهای اجباری و الزامات کیفی
- تمام کالاهای وارداتی باید مطابق با استانداردهای ایران یا استانداردهای بین‌المللی(ISO، IEC، ISIRI) باشند.
- شورای عالی استاندارد مسئول نظارت بر الزامات کیفی اجباری است.
- محصولات صنعتی، تجهیزات پزشکی و مواد غذایی باید استانداردهای خاص ایمنی و بهداشتی را رعایت کنند.
📜 مجوزها و تأییدیه‌های مورد نیاز
- واردکنندگان باید برای محصولات مشمول استاندارد گواهینامه انطباق (COC) از سازمان ملی استاندارد ایران (INSO) دریافت کنند.
- برخی از کالاها نیاز به مجوزهای ویژه از سازمان‌های نظارتی مانند وزارت بهداشت، وزارت صنعت و گمرک ایران دارند.
- لوازم الکتریکی باید دارای برچسب بهره‌وری انرژی باشند (تنها محصولات با رتبه A و B مجاز به واردات هستند).
🚫 کالاهای محدود شده و ممنوعه در واردات
- ورود کالاهایی که کیفیت آن‌ها پایین‌تر از استانداردهای ملی ایران باشد، کاملاً ممنوع است.
- واردات کالاهای دست دوم و مستعمل به‌جز در شرایط خاص ممنوع است.
- برخی کالاهای برقی و الکترونیکی باید دفترچه راهنمای فارسی یا انگلیسی داشته باشند تا اجازه ورود به ایران را دریافت کنند.
- واردات لامپ‌های رشته‌ای بالای ۴۰ وات به دلیل سیاست‌های بهره‌وری انرژی ممنوع است.
🛃 فرآیند گمرکی برای واردات
✅ مرحله ۱: ثبت کالاها → واردکنندگان باید کالاهای خود را در سامانه گمرک ایران ثبت کنند و کد تعرفه گمرکی دریافت نمایند.
✅ مرحله ۲: بازرسی کیفیت → برخی کالاها نیاز به گواهینامه بازرسی (COI) از یک نهاد تأیید شده دارند.
✅ مرحله ۳: ارزیابی انطباق → محصولاتی که تحت استانداردهای اجباری قرار دارند، قبل از ترخیص بررسی می‌شوند.
✅ مرحله ۴: پرداخت تعرفه‌های گمرکی و مالیات‌ها → واردکنندگان باید حقوق گمرکی، مالیات بر ارزش افزوده و سایر هزینه‌های مربوطه را پرداخت کنند.
۲. مقررات صادرات کالا از ایران
📌 استانداردهای اجباری برای کالاهای صادراتی
- برخی از کالاهای صادراتی، مانند مواد غذایی، منسوجات، تجهیزات پزشکی و محصولات صنعتی، باید مطابق با استانداردهای اجباری ایران باشند.
- صادرکنندگان باید گواهینامه انطباق کالاهای صادراتی (COC) را از INSO دریافت کنند.
📜 مدارک مورد نیاز برای صادرات
- فاکتور تجاری
- لیست بسته‌بندی کالا
- گواهی مبدأ (صادر شده توسط اتاق بازرگانی)
- مجوز صادراتی (در صورت لزوم برای کالاهای خاص)
- گواهی انطباق یا تأییدیه کیفی
🚫 کالاهای ممنوعه و محدود شده برای صادرات
- صادرات منابع استراتژیک مانند نفت خام و برخی محصولات پتروشیمی نیاز به مجوز دولت دارد.
- صادرات آثار فرهنگی و میراث ملی (تاریخی) ممنوع است.
- برخی از محصولات غذایی (مانند پسته و زعفران) باید مطابق با استاندارد ملی ایران (INSO) صادر شوند.
🛃 فرآیند ترخیص کالاهای صادراتی
✅ صادرکنندگان باید کالاهای خود را در گمرک ایران اظهار کنند و مراحل بازرسی کیفیت را طی کنند.
✅ اگر یک محصول تحت استانداردهای بین‌المللی باشد، باید مطابق با مقررات کشور مقصد باشد.
✅ ایران مشوق‌های صادراتی ارائه می‌دهد، از جمله معافیت‌های مالیاتی برای صنایع صادرات‌محور.
۳. مقررات ویژه برای دسته‌های خاص کالاها
🩺 تجهیزات پزشکی و دارویی
- تمامی تجهیزات پزشکی وارداتی باید مطابق با استانداردهای وزارت بهداشت ایران باشد.
- واردات تجهیزات پزشکی نیاز به مجوز پیش از ورود و گواهی انطباق از INSO دارد.
- داروهای تقلبی یا تأیید نشده به‌شدت ممنوع است.
🔋 لوازم برقی و استانداردهای انرژی
- لوازم برقی باید دارای برچسب بهره‌وری انرژی باشند (رتبه A و B مجاز است).
- پریزها و دوشاخه‌های برقی باید مطابق با استاندارد ملی ایران (شماره ۶۳۵-۱) باشند.
- تنها دستگاه‌هایی که با برق ۲۲۰ ولت و ۵۰ هرتز کار می‌کنند، مجاز به واردات هستند.
🚗 خودروها و قطعات یدکی
- فقط خودروهایی که استانداردهای INSO را دارند، می‌توانند وارد کشور شوند.
- تمام خودروهای وارداتی باید در کشور مبدأ بررسی شوند و گواهی تأیید کیفیت داشته باشند.
- واردات خودروهای دست دوم معمولاً ممنوع است، مگر در شرایط خاص دولتی.
🌾 مواد غذایی و محصولات کشاورزی
- واردات مواد غذایی باید مطابق با استانداردهای ملی ایمنی مواد غذایی باشد.
- تاریخ انقضا باید به وضوح روی بسته‌بندی درج شده باشد و حداقل دو سوم از عمر مفید آن باقی مانده باشد.
- آزمایش‌های خاصی برای بررسی آلاینده‌هایی مانند فلزات سنگین و مایکوتوکسین‌ها الزامی است.
۴. سیاست‌های تجاری ایران و توافقات بین‌المللی
🛠️ تعرفه‌ها و سیاست‌های تجاری
- ایران از سیستم تعرفه‌ای متغیر استفاده می‌کند که نرخ آن بین ۵٪ تا ۵۵٪ برای کالاهای مختلف است.
- دولت برای صنایع صادرات‌محور مشوق‌های مالیاتی و معافیت‌های گمرکی ارائه می‌دهد.
🌍 توافق‌نامه‌های تجاری
- ایران با کشورهای مانند ترکیه، چین و روسیه توافقات تجاری دارد که موانع تعرفه‌ای را کاهش می‌دهد.
- با وجود برخی تحریم‌ها در صنایع خاص، ایران به‌طور فعال در تجارت منطقه‌ای و مناطق آزاد تجاری فعالیت می‌کند.
۵. نکات کلیدی و اقدامات بعدی
✅ واردکنندگان باید پیش از ارسال کالا، از انطباق آن با استانداردهای ایران اطمینان حاصل کنند.
✅ برخی کالاها نیاز به مجوزهای اضافی از سازمان‌هایی مانند INSO و وزارت صنعت دارند.
✅ صادرکنندگان باید مقررات کشور مقصد را بررسی کرده و گواهینامه‌های لازم را دریافت کنند.
✅ ایران دارای کنترل‌های گمرکی سختگیرانه است و عدم رعایت مقررات می‌تواند منجر به تأخیر یا رد شدن محموله شود.
💡 به دنبال راهنمایی برای واردات و صادرات در ایران هستید؟ با ما تماس بگیرید تا مشاوره تخصصی درباره فرآیندهای گمرکی، تأمین‌کنندگان و انطباق تجاری دریافت کنید!🚀
